Μια ημέρα τον Μάρτιο του 1995, οι Δανοί σκηνοθέτες Lars von Trier και Thomas Vinterberg, εμπνευσμένοι προφανώς από το Γαλλικό Νέο Κύμα, αναρωτήθηκαν ποιά είναι αυτά τα πράγματα που μισούν στον κινηματογράφο της εποχής. Τον κινηματογράφο του καλλωπισμού, όπου τα πάντα είναι καλογυαλισμένα μέχρι την τελευταία λεπτομέρεια και τον κινηματογράφο των επιφανειακών ιδεών. Μετά από λίγες ώρες, είχαν ήδη δημιουργήσει ένα μανιφέστο με 10 κανόνες, το οποίο ορκίστηκαν ότι θα ακολουθήσουν.
Όρκος αγνότητας.
Ορκίζομαι να υπακούω στους κάτωθι κανόνες, οι οποίοι θεσπίστηκαν και επικυρώθηκαν από το Δόγμα 95:
1. Το γύρισμα πρέπει να λαμβάνει χώρα σε εξωτερικούς χώρους. Δεν πρέπει να παρέχονται εξαρτήματα και σκηνικά. Αν ένα ειδικό εξάρτημα είναι απαραίτητο για την ιστορία, πρέπει να επιλέγουμε εξωτερικούς χώρους όπου μπορούμε να βρούμε αυτό το εξάρτημα).
2. Ο ήχος δεν πρέπει να παράγεται χωριστά από τις εικόνες ή αντιστρόφως. Δεν πρέπει να χρησιμοποιούμε μουσική, εκτός αν υπάρχει εκεί όπου γυρίζεται η σκηνή.
3. Η κινηματογραφική μηχανή πρέπει να στηρίζεται στο χέρι. Κάθε κίνηση ή ακινησία που συμβαίνει στο χέρι είναι επιτρεπτή. Το γύρισμα πρέπει να γίνεται εκεί όπου τοποθετείται η δράση.
4. Η ταινία πρέπει να είναι έγχρωμη. Κάθε συμπληρωματικός φωτισμός είναι μη αποδεκτός (αν το φως είναι ανεπαρκές, η σκηνή πρέπει να αφαιρείται, είναι όμως δυνατόν να τοποθετούμε έναν προβολέα πάνω στη κινηματογραφική μηχανή).
5. Απαγορεύεται η χρήση οπτικών τεχνασμάτων και φίλτρων.
6. Η ταινία δεν πρέπει να περιέχει επιφανειακά στοιχεία δράσης (φόνοι, αναμετρήσεις με όπλα κτλ, δεν πρέπει να συμβούν)
7. Απαγορεύονται τα παιχνίδια με τον χώρο και τον χρόνο (επειδή η ταινία λαμβάνει χώρα εδώ και τώρα).
8. Οι ταινίες του κινηματογράφου των ειδών δεν είναι αποδεκτές.
9. Το φορμά του φιλμ πρέπει να είναι τυποποιημένο 35mm.
10. Ο σκηνοθέτης δεν πρέπει να αναφέρεται.
Επιπλέον, ορκίζομαι ως σκηνοθέτης να αποφεύγω κάθε προσωπική αισθητική προτίμηση. Δεν είμαι πλέον καλλιτέχνης. Ορκίζομαι να αποφεύγω να δημιουργώ ένα «έργο», διότι θεωρώ τη στιγμή πιο σημαντική από το όλον. Ο υπέρτατος σκοπός μου είναι να εξαναγκάσω την αλήθεια να βγει από τους χαρακτήρες μου και από το πλαίσιο της δράσης. Ορκίζομαι να το κάνω αυτό με όλα τα διαθέσιμα μέσα και με τίμημα κάθε μορφή καλαισθησίας και κάθε αισθητικό μέλημα.
Αυτός είναι ο όρκος αγνότητας που δίνω.
Κοπεγχάγη, Δευτέρα 13 Μαρτίου 1995
Στο όνομα του Δόγματος 95: Lars von Trier - Thomas Vinterberg
Μέσα από αυτή τη διακήρυξη, προκύπτουν κάποια θετικά σημεία που έχουν να κάνουν με το γύρισμα και βοηθάνε στο να επιστρέψει ο κινηματογράφος στα βασικά, προσδίδοντας μια φυσικότητα και την ανάδειξη της πλοκής-ιδέας. Ωστόσο, αυτή η «επανάσταση» πνίγεται στους ίδιους τους κανόνες της. Η τέχνη για την τέχνη, κάποιες φορές ακροβατεί μεταξύ της ευφυΐας και της εγωιστικής δημιουργίας που τελικά απλώς παραθέτει μια προσωπική μεν δημιουργία, κακή ερασιτεχνική δε ταινία, ενώ ο 10ος κανόνας της διακήρυξης, λειτουργεί αποτρεπτικά για τον εγωισμό του καλλιτέχνη. Αν προσθέσουμε σε όλα αυτά την προσωπική συμμετοχή των σκηνοθετών στην προώθηση των έργων τους ή το ότι και οι ίδιοι δεν ακολούθησαν τελικά εξ’ ολοκλήρου τους κανόνες και τη σταδιακή τους απομάκρυνση από τον «όρκο» τους, μάλλον καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι τo μανιφέστο του Δόγματος χάθηκε στις προθέσεις του. Δεν μπορώ να πω με βεβαιότητα ότι πρόκειται για μια ιδεολογική ανακάλυψη, ένα αστείο που ξέφυγε ή απλώς ένα κόλπο δημοσιότητας. Ίσως να πρόκειται για μια ιδεολογική αποκάλυψη της στιγμής, με σκοπό να ταρακουνήσει τα νερά της υπάρχουσας κινηματογραφικής μορφής, να προκαλέσει αλλά και να επιφέρει κάποια παραπάνω αναγνώριση, δεδομένης της αγάπης και στήριξης διαφόρων ανθρώπων γύρω από τα κινηματογραφικά θέματα, προς κάθε τι «νέο» ή προκλητικό. Το αποτέλεσμα ήταν, η πρώτη ταινία του Δόγματος, το Festen (The Celebration) του Thomas Vinterberg, να διακριθεί, μεταξύ άλλων και στο Φεστιβάλ των Καννών το 1998. Την ίδια χρονιά γυρίστηκε και το Dogme#2, Idioterne (The Idiots) του Lars von Trier, το οποίο αποτελεί και το δεύτερο μέρος της Golden Heart Τριλογίας που περιλαμβάνει τα Breaking The Waves (1996) και Dancer In The Dark (2000). Ο Kristian Levring και ο Søren Kragh-Jacobsen συμπλήρωσαν την αδελφότητα και η πρώτη ταινία εκτός Δανίας ήταν το Γαλλικής παραγωγής Dogme#5, Lovers, ενώ η πρώτη Αμερικάνικη το Dogme#6, Julien Donkey-Boy. Οι ταινίες που κατατάσσονται στο Δόγμα είναι τριψήφιου αριθμού, χωρίς αυτός να είναι σαφής.
Στην πραγματικότητα είσαι αυτό που προσποιείσαι ότι είσαι.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου